Op de Instagram van Kids en Kurken werd vorige week een foto geplaatst van de handreflexen bij kinderen tot 6 maanden. Het bracht veel teweeg en de fans hadden genoeg vragen.
De ontwikkeling van de handen gaat in verschillende fases. Ik zal in dit artikel ook gedeeltelijk ingaan op leeftijden. Echter komt dit niet altijd overeen met ieder kind. Als je kind de bepaalde vaardigheid nog niet kan bij de leeftijd die ik hier beschrijf, is er écht niks aan de hand.
Reflexmatig en bewust
Wanneer kinderen geboren worden gaat nagenoeg alles op basis van reflexen. Deze reflexen zorgen er voor dat het lijf van het kindje zelf alles kan reguleren. Naarmate kinderen ouder worden, nemen deze reflexen langzaam af en heeft een kindje de bepaalde vaardigheid geleerd te controleren.
De ontwikkeling van de handen kent in de basis twee reflexen. Het reflex om de hand te openen en om te sluiten. Sluiten doet de hand automatisch wanneer er iets (bijvoorbeeld een vinger van ouders) in de handpalm wordt gestopt. Dit geeft automatische het reflex om de vingers te sluiten. Sorry, jullie kindje doet dit geheel onbewust en reflexmatig. Het kan dit reflex niet eens voorkomen.
Het openen van de hand is een reflex wat opgeroepen kan worden wanneer er over de handrug richting de vingers wordt gestreken. Hierbij openen de vingers en de hand zich langzaam.
Bewustwording
In het begin zullen de handen van kinderen nog geregeld in vuisten zijn. Dit is vaak geen strakke vuist. Wanneer we onze vinger ontspannen, vallen ze al snel naar binnen en lijkt de hand op een vuist. Kinderen hebben nog niet geleerd dat ze met hun vingertoppen goed kunnen voelen. Dit ontwikkelt zich per ongeluk. Door per ongeluk iets vast te pakken of tegen te komen met de handen leren kinderen dat ze met hun handen kunnen voelen. Het is dus handig dat je als ouder voor speelgoed kiest wat duidelijk voelbaar is en geluid maakt wanneer dit per ongeluk aangeraakt wordt. Dit zorgt voor een stukje bewustwording. Bij drie maanden zien we vaak dat kinderen speelgoed gaan pakken en het naar de mond gaan brengen. Dit is nog niet volledig bewust. Ze hebben vaak per ongeluk iets vast en voelen nog met hun mond. Daarom gaat al het speelgoed naar de mond.
Vanaf dag één ontwikkelt een kind de zenuwuiteinden en voelzenuwen rond het mondgebied. Dit is omdat hier de voeding door naar binnen komt. Dit vraagt daarom al meteen veel controle. Daarom gebruiken kinderen heel lang hun mond om mee te voelen en niet hun handen.
Controle over het pakken
Vanaf een maand of vier tot zes zien we dat kinderen meer controle gaan krijgen over de vingers. Dit betekent dat ze dingen bewust kunnen pakken. Ze kunnen hun arm gecontroleerd bewegen en speelgoed met een hand vastpakken. Vaak brengen ze dit naar hun andere hand en dan met twee handen in de mond. Kinderen hebben op deze leeftijd nog geen voorkeur met welke hand ze iets pakken. Ze kiezen simpelweg voor de makkelijkste route. Is het speelgoed aan de rechterkant, dan pakken ze het met rechts en andersom. Wel zullen we zien dat rond deze leeftijd speelgoed geregeld nog per ongeluk valt en recht in hun gezicht terecht komt. Ze moeten nog leren dat als ze hun hand openen het speelgoed eruit kan vallen.
Bewust loslaten
Tot negen maanden kunnen we zien dat speelgoed recht in het gezicht kan vallen of dat ze het per ongeluk loslaten. Ze hebben nu geleerd dat iets pakken resulteert in er mee kunnen spelen, maar moeten nu ook leren dat als ze speelgoed loslaten het kan vallen en ze het kwijt kunnen raken. Pas met negen maanden zien we dat kinderen bewust kunnen loslaten. We zien dan ook dat kinderen vanaf de negen maanden speelgoed laten vallen en onze reactie afwachten. Bijvoorbeeld stukjes brood buiten de kinderstoel boven de grond houden en ons aankijken. Ze doen dit omdat zij leren dat als ze iets loslaten ze het kwijtraken, maar ook omdat wij daar altijd op reageren.
FYSIOTHERAPEUT ANNE
