Ik vertel in dit deel over onze Saar. Over haar overlijden en het eerste jaar zonder, maar ook met haar. Lees over mijn zwangerschap en bevalling van Saar hier, voordat je dit derde deel leest.
Op 27 februari 2019 zijn wij opnieuw ouders geworden van onze dochter Saar. Alles klopte aan haar, behalve haar hartje. Dat was met 27 weken gestopt met kloppen in mijn buik en toch hoop je nog tijdens de bevalling op dat eerste huiltje. Na één nachtje ziekenhuis mochten we haar mee naar huis nemen. Thuis wachtte onze zoon, haar broer, op ons. Och, wat wilde ik hem graag weer vasthouden en niet meer loslaten. Tijdens de autorit naar huis, met Saar in een bak met water op schoot, keek ik naar buiten. De wereld draaide door, raasde verder en voor ons stond die stil.
Vanaf dat moment heeft dat nog een aantal maanden zo gevoeld; het kijken naar de wereld die doorgaat. Jij aanschouwt en maakt er geen onderdeel van uit. Je voelt alleen de leegte, het gemis van je kind, het rauwe van de dood. Eenmaal thuis heeft mijn man haar op haar kamertje in de familiewieg neergezet. We hadden gekozen voor de watermethode. Deze werd aangeraden vanuit het ziekenhuis. De kleur (vooral het buikje was donkerrood geworden) van de huid zou lichter worden en zo natuurlijker. Wat waren we blij dat we dat hebben kunnen doen. Zo konden we haar ook makkelijk in- en uit het water halen, vast houden, kusjes geven en dus bij ons houden. Twee dagen en een ochtend is ze bij ons thuis geweest. In die twee dagen voelden we ons even helemaal compleet als gezin. Stichting Make a Memory heeft prachtige foto’s gemaakt van ons vieren. Deze foto’s zijn nu van onschatbare waarde en betekenis voor ons.
Dan breekt de dag aan van de uitvaart. Een onmogelijke opgave. Ik heb geen keuze, behalve het gewoon ondergaan. Gelukkig hadden wij een goede uitvaartverzekering en hadden wij een geweldige uitvaartonderneemster die alles voor ons tot in de puntjes heeft geregeld. Iets waar wij emotioneel totaal niet toe in staat waren. Het laatste moment: haar uit huis dragen en naar het uitvaartcentrum brengen, was ook één van de moeilijkste, zwaarste en heftigste momenten uit ons leven. Het laatste fysieke stukje wat ik van haar had moest ik nu loslaten en ook het laatste moment dat we fysiek met z’n vieren waren. En daarna moest ik echt door zonder haar.
Ineens zag de wereld er heel anders uit en bekeek ik ook alles anders. Met name de eerste week hebben we elke emotie in elke vezel van ons lijf gevoeld. Van de één op de andere dag hebben we ervaren hoe kwetsbaar het leven is! De week voordat ik was bevallen en de twee weken na de uitvaart zijn we niet alleen geweest. Altijd waren er mensen over de vloer om ons emotioneel bij te staan. Dit is langzaam afgebouwd en vanaf toen zijn we wekelijks in therapie gegaan. Samen en alleen hebben we gesprekken met een rouwtherapeut gevoerd. Dit werkte verhelderend en zorgde ervoor dat we stapje voor stapje weer leerden functioneren in de maatschappij en leerden we er weer onderdeel van uit te maken. Hele simpele, dagelijkse bezigheden waren namelijk een enorme opgave geworden. De weken die volgden verliepen met kleine UP- en heftige DOWN momenten. Af en toe een stapje vooruit en vervolgens weer twee achteruit. Zowel de rouwtherapeut als onze omgeving vertelden ons steeds dat het met de tijd echt wel weer wat beter zou gaan. Het had tijd nodig. Je wilt niet weten hoe ik die tijd hebt vervloekt. Want wanneer komt die tijd dan? Tja, dat is voor iedereen anders. Maar nu, ruim een jaar later, kan ik zeggen dat het waar is wat ze zeggen over die tijd. Dat met de tijd de UP momenten meer aanwezig zijn dan de DOWN momenten. Om meer UP momenten te krijgen en ritme in de dag, ben ik veel met onze zoon creatieve activiteiten gaan ondernemen. En als ik weer een zware DOWN dag had, waarin alle emoties weer in alle heftigheid aanwezig waren, ging ik schrijven. Schrijven op haar kamertje over wat ik voelde en dacht. Schrijven naar haar. Dan voel ik weer in alle hevigheid de verbintenis met haar. Ik schreef ook alle opmerkingen op die Cas (haar broer) maakte over haar. Hij was ruim 2,5 jaar toen zij geboren werd. Kinderen zijn (gelukkig) flexibel en rouwen heel anders dan dat wij als volwassenen doen. Een aantal citaten van Cas:
“Baby Saar ligt in het badje”
“Saar is mijn vriend mama. Komt er een nieuwe Saar?” Hij begon dit gesprek met: “Mama ben je nu niet meer verdrietig?” Dit zei hij toen ik een aantal uren na de crematie met hem op zijn kamer alleen zat.
“Mama, waar is Saar nu?” Bij de sterren hè Cas, want ze kon hier niet blijven bij ons. “Ja, maar ik ben wel de grote broer”.
Het is wonderlijk om te zien hoe kinderen met rouwen omgaan. Zo lief dat hij is voor ons als we het hebben over Saar of verdrietig zijn, is echt bijzonder. Tijdens de uitvaart heeft hij ook zo lief gespeeld en zich uiterst rustig gedragen. Hij brak echter toen wij, aan het einde van de dienst, een grote ballon op lieten. Hij zag de ballon in de lucht steeds hoger en hoger gaan. Hij wilde de ballon terug, maar ik zei dat hij naar Saar toe ging. Hij begon intens verdrietig te huilen. Alsof hij toen besefte dat Saar echt niet meer terug kwam, net als zijn ballon! Gedurende het jaar heeft hij momenten gehad dat hij het heel veel over haar had en ook momenten dat hij het er niet over had. Meestal benoemt hij haar tijdens het spelen. Hij kan dan (nog steeds) een opmerking maken of vraag stellen waarbij wij een brok in onze keel krijgen. Hij gaat vervolgens weer door met spelen en terwijl wij dan echt wel weer even van de kaart zijn.
Ik zoek haar in alles om me heen. Het zijn kleine dingen als een vlinder in de tuin, de regenboog die verschijnt, de sterren op een heldere avond aan de hemel, een vlinder als beeldje dat je tegen komt in een winkel. Zo heb ik ook al vele ‘dingen’ gekocht voor haar. Van een kaartje met een mooie tekst tot knuffels en posters. Het doet mij goed om zo ook af en toe dingen voor haar te kopen. Voor een levend kindje doe je dat ook en ik worstelde daar mee, dat ik niets voor haar kon kopen. Gelukkig zijn er vele online shops zoals Vlinderkusje bijvoorbeeld die rouwitems voor het verlies van een kind verkopen. Mijn hart maakt dan ook een sprongetje van alle items die we voor Saar hebben gekregen van vlak na haar overlijden tot en met haar jaardag. Zo dankbaar voor alle steun en mensen die ons bij hebben gestaan en nog steeds bij staan. Het betekent zoveel dat mensen haar blijven benoemen en over haar praten. Ze hoort namelijk bij ons gezin.
Ruim vier maanden na de geboorte ben ik weer gaan werken. Ik werkte in de kinderopvang en maakte de switch naar de gehandicaptenzorg. Ik wilde wat met mijn pedagogiek opleiding gaan doen. Saar had ik niet meer, maar dat papiertje had ik wel in handen gekregen. Terug de kinderopvang in vond ik op dat moment ook te confronterend. Wat ook fijn was, was dat ik daar gewoon Lisa kon zijn en niet per definitie Lisa die haar kind verloren was. Ik kon er over praten op mijn werk wanneer ik daaraan toe was en wanneer ik dat wilde. Het was fijn om die regie te hebben. Ik haal veel dankbaarheid en energie uit mijn werk. Vanaf dat moment was Saar iedere dag aanwezig in mijn hart en hoofd, maar niet alleen op een pijnlijke manier. Ik begon te voelen dat zij mij sterker had gemaakt. Ik leerde de kleine geluksmomenten van het leven te zien die van grote betekenis zijn. ‘Geen kind is zo aanwezig dan het kind dat wordt gemist’ een uitspraak op een kaartje dat we kregen en op de dag van vandaag bij is gebleven. Zo voelt dat namelijk ook. Saar reist met ons mee, ieder dag weer. Eind augustus 2019 deed ik een zwangerschapstest. Toen wij wisten dat het ‘domme pech’ was dat Saar was overleden in mijn buik, besloten we er weer voor te willen gaan. De drang om te zorgen, om je liefde fysiek te kunnen geven aan nog een kindje, was misschien nog wel groter dan ooit te voren. En ik bleek zwanger begin september! Ik voelde aan alles dat het nu goed kwam. Saar zou ervoor zorgen dat ook zij grote zus zou worden. Mijn laatste therapiesessie was namelijk een hypnotherapie sessie. Hier word je zelfhelende vermogen geactiveerd. Tijdens deze sessie heb ik een ‘ontmoeting’ met Saar gehad. Op een strand zag ik een meisje aan komen lopen met allemaal krullen. Aan alles voelde ik: dit is mijn dochter, dit is mijn Saar! Ze is gegroeid en het gaat goed met haar. Zij vertelde aan Cas dat ook zij grote zus zou worden. Vanaf dat moment heb ik er ook altijd in geloofd dat het ons nog een keer gegeven zou zijn. Ik ben nu 16 mei 2020 uitgerekend en van Saar was ik 21 mei 2019 uitgerekend. Het voelt alsof zij nu het leven doorgeeft. Afgelopen 27 februari zou ze 1 jaar zijn geworden. We hebben dit in klein gezelschap gevierd. Een taartje, cadeautjes en een lunch met z’n allen. In de week rond deze datum heeft de hele ‘film’ zich weer afgespeeld. Van het begin tot het einde met alle emoties en pijn. Dezelfde pijn als toen het net gebeurde. Het voelde een jaar geleden vaak alsof ik naar een vreselijke film zat te kijken. Een vreselijke dramafilm, maar het gebeurde mij niet echt. Nu een jaar later zie ik dezelfde film weer en weet ik wel dat ik in de hoofdrol zit. Dat het mijn kind is, mijn gezin en dat het bij mij hoort. In elke vezel voelde ik weer de pijn en het gemis als een jaar geleden. Dus ik kan niet zeggen dat de pijn minder wordt, dat het gemis minder wordt. Maar wel dat het minder vaak op de voorgrond aanwezig is. Want och, wat had ik haar graag in een tulen rokje willen hijsen en een knotje in haar haar willen maken, samen lekker tutten en meidendingen willen doen. Ooit, als de tijd daar is, haal ik alle tijd die ik nu op deze aarde moet missen met haar in. Voor nu leeft ze voort in onze harten vol liefde. De liefde voor haar, voor elkaar en de liefde van de mensen om ons heen zorgt ervoor dat er nooit een voorbij is. We hebben gezien dat liefde zo krachtig is dat je door kunt gaan en niet alleen staat. Het heeft er ook voor gezorgd dat na onze meest intense, heftigste storm van pijn en verdriet in 2019, nu voor ons de regenboog voorzichtig is gaan schijnen. We hopen over een klein aantal weken voor twee gezonde jongens hier op aarde te morgen zorgen en met een prachtige dochter in ons hart en hoofd die met ons mee reist!
LISA
