Riki: “Mijn zoon (14) verdient een goed bedrag met zijn dubieuze praktijken” 

Al vanaf de basisschool was het duidelijk dat Dinant een slimme jongen was

Maar sinds hij in de tweede klas van de middelbare school zat, leek hij echt helemaal in zijn element te zijn. Zijn cijfers waren goed, en bij elk schoolgesprek kregen mijn man Maarten en ik te horen hoe voorbeeldig hij was. Een droom van een leerling, noemden ze hem zelfs.

De docenten spraken vol lof over hem

Ze noemden zijn inzet, motivatie en prestaties, en dat gaf ons als ouders natuurlijk een trots gevoel. We liepen na die gesprekken altijd glunderend de school uit. Het is tenslotte het soort compliment dat elke ouder graag hoort over zijn kind. Toch zat er iets in die woorden dat me ongemakkelijk maakte, al wist ik niet precies wat. Het gevoel bleef een tijdje hangen, maar ik kon mijn vinger er niet op leggen.

Thuis viel het ons steeds meer op dat Dinant zich enorm op zijn schoolwerk stortte

Ik was natuurlijk blij dat hij zo gedisciplineerd was, maar ergens maakte het me ook ongerust. In plaats van te gamen of buiten met vrienden te spelen, zat hij vaak hele middagen boven op zijn kamer te werken. Elk keer als ik langsliep, hoorde ik het getik van zijn toetsenbord. Hij vertelde wel eens dat hij extra tijd besteedde aan projecten of presentaties, omdat hij alles goed wilde doen, maar toch… het leek bijna obsessief.

Maarten vond het geweldig hoe gedreven onze zoon was

Die zag er geen kwaad in. “Beter een kind dat te veel tijd besteedt aan zijn schoolwerk dan een kind dat er met de pet naar gooit”, zei hij vaak. En ergens had hij ook gelijk. Toch liet het me niet los dat Dinant zich zo afzonderde. Hij was altijd zo sociaal, zo vol leven en energie, en nu leek hij zich steeds meer terug te trekken in zijn eigen wereld van cijfers en woorden. Ik vroeg me af of het niveau waar hij op zat (havo), te hoog gegrepen was. “Misschien heeft hij meer vrije tijd als hij naar het VMBO gaat”, twijfelde ik.

Ik probeerde mijn zorgen met Maarten te bespreken

Het leek me niet gezond dat een jongen van veertien zo’n groot deel van zijn vrije tijd op zijn kamer doorbracht, achter een laptop. “Wat vind jij van het VMBO, dan kun je misschien wat rustiger aan doen?”, vroeg ik. Maar Maarten haalde zijn schouders op en zei dat het waarschijnlijk wel mee zou vallen. Het hoorde erbij, vond hij: “In de avonden chill ik genoeg”.

Dinant zei ook nooit dat hij zich niet goed voelde of ongelukkig was

Integendeel, hij leek zelfs gelukkig te zijn met wat hij deed. En dat bracht me weer aan het twijfelen. Was ik niet gewoon een overbezorgde moeder die iets zag wat er helemaal niet was? Misschien was dit gewoon zijn manier om met school om te gaan.

Toch bleef ik me afvragen waar hij al die tijd voor nodig had

Hij leek nooit echt gestrest of gespannen, ook al zei hij dat hij veel werk had. Het leek hem allemaal makkelijk af te gaan. Dat zorgde ervoor dat ik een beetje in verwarring raakte. Hoe kon iemand zo veel tijd aan school besteden zonder er moe of geïrriteerd van te worden? Op een dag kwam ik vroeg thuis van mijn werk en vond Dinant in de woonkamer, iets wat zeldzaam was. Hij zat normaal gesproken altijd boven, dus dit trok meteen mijn aandacht. Hij zat met zijn laptop op schoot, diep in concentratie. Ik wilde geen nieuwsgierige moeder zijn, maar toch vroeg ik me af wat hij daar zat te doen. Voordat ik iets kon vragen, klapte hij snel zijn laptop dicht en mompelde dat hij ‘even beneden’ wilde werken.

Het leek een onschuldige opmerking, maar er zat iets in zijn stem, dat me niet lekker zat

Toch besloot ik het te laten gaan. Hij was een tiener, hij had recht op zijn eigen ruimte. Misschien was het inderdaad gewoon pubergedrag en zocht ik iets wat er niet was. ’s Avonds vertelde ik het aan Maarten. We vroegen ons af of er misschien meer aan de hand was, maar ook hij vond het waarschijnlijk niks ernstigs. Misschien chatten met een meisje, suggereerde hij lachend. En daar kon ik me wel iets bij voorstellen. Toch bleef het gevoel knagen dat er iets niet helemaal klopte.

De dagen erna hield ik hem onbewust beter in de gaten

Elke keer als hij zijn laptop erbij pakte, vroeg ik me af wat hij nou eigenlijk deed. Was hij echt zo druk met school, of was er meer aan de hand? Maar elke keer dat ik het voorzichtig aankaartte, reageerde hij nonchalant en stelde hij me gerust dat alles onder controle was. Op een zaterdagmiddag, dus vrij weekend, hoorden we Dinant boven weer ijverig typen. Ik besloot het er nog een keer met Maarten over te hebben. Misschien moesten we toch wat meer doorvragen. Niet omdat we in eerste instantie dachten dat hij iets fout deed, maar gewoon om te begrijpen wat er in hem omging.

We maakten plannen om hem te helpen ontspannen

Misschien moesten we hem af en toe iets leuks aanbieden, een uitstapje of gewoon een middag samen doorbrengen. Maar Dinant wees alle voorstellen af. Hij zei dat hij zich prima vermaakte zoals hij bezig was en dat hij juist ontspanning vond in het werken aan zijn projecten. Maarten vond het prachtig. Hij zei dat het een goede voorbereiding was voor later, voor zijn studietijd en werk.

Toen Maarten op een avond naar een werkborrel was en Dinant boven zat te werken, besloot ik even naar boven te gaan

Ik liep naar zijn kamer en stond een moment voor de deur. Zou ik zomaar binnenlopen? Wat als hij het vervelend vond? Uiteindelijk klopte ik zachtjes op de deur en wachtte op een reactie. Toen ik binnenkwam, zat Dinant rechtop in zijn stoel, zijn laptop nog open. Hij glimlachte: “Alles goed, mam?”. Ik zei dat ik gewoon even wilde kijken hoe het met hem ging. Hij knikte en zei dat alles prima was, dat hij gewoon bezig was met een project voor school. Ik knikte, maar kon het gevoel niet van me afschudden dat er iets niet klopte. We praatten wat over koetjes en kalfjes, en ik liet hem daarna weer met rust.

Een paar weken later was ik op een middag alleen thuis

Dinant was nog op school, Maarten was werken, en ik besloot de laptop op de keukentafel eens te bekijken. Niet om te spioneren, maar om gewoon even te zien waar hij allemaal mee bezig was. Misschien zag ik dan dat er inderdaad niks aan de hand was en kon ik eindelijk die onrustige gedachten loslaten. Toen ik zijn laptop opende, vond ik meteen een mapje met documenten. Schoolwerk, allemaal netjes op een rij. Maar toen ik wat beter keek, zag ik dat er veel verschillende bestandsnamen waren met verschillende leerlingnamen. ‘Verslag Tim’, ‘Boekbespreking Lisa’, ‘Presentatie Jasper’. Mijn hart ging als een razende tekeer. Wat was dit? Waarom had hij al die bestanden met namen van andere kinderen?

Ik klikte een paar bestanden aan en mijn verbazing werd alleen maar groter

Elk document was een uitgebreid, persoonlijk verslag, perfect op maat geschreven voor een ander kind. Dinant maakte niet alleen zijn eigen schoolwerk, hij deed dat van anderen ook. En dan nog zo goed dat niemand het doorhad. Het drong langzaam tot me door: hij deed dit niet zomaar. Hij deed dit tegen betaling. De rest van de middag zat ik voor me uit te staren. Hoe slim en tegelijkertijd fout was dit? Aan de ene kant kon ik er wel om lachen; mijn zoon was een kleine ondernemer geworden. Maar aan de andere kant voelde het ook niet goed. Dit was niet eerlijk, niet hoe het hoorde.

Toen Maarten thuiskwam, vertelde ik hem wat ik had gevonden

Ook hij was stomverbaasd. Maar hij moest ook lachen: “Onze zoon, zo slim, zo ondernemend”. We wisten dat we er met Dinant over moesten praten. Dit kon niet doorgaan. Het was niet alleen oneerlijk tegenover zijn klasgenoten, maar ook riskant voor hem. Die avond zaten we weer met z’n drieën aan tafel, en ik merkte dat ik niet goed wist hoe ik moest beginnen. Uiteindelijk nam Maarten het voortouw. Hij legde rustig uit wat we hadden ontdekt, en we zagen Dinant een beetje ongemakkelijk doen. Maar tot onze verbazing leek hij zich te schamen. In plaats daarvan legde hij alles uit. Hoe hij was begonnen, hoe hij leerlingen had gevonden die dat wilden en hoe hij ervoor zorgde dat elk verslag uniek was. Hij was slim bezig geweest. Heel slim zelfs.

Ik kon niet boos op hem zijn

Hij was eerlijk, gaf toe dat het niet helemaal goed was, maar hij begreep ook waarom hij het deed. Hij vond het leuk, het gaf hem een doel en hij verdiende er goed mee. Veel meer dan hij zou verdienen met een bijbaantje in de supermarkt of zoiets. En ergens moest ik hem gelijk geven. Hoe konden we hem nu vertellen dat hij moest stoppen? We zaten in dubio.

Uiteindelijk hebben we hem toch gezegd dat hij moest stoppen

Hoewel verslagen in de onderbouw van de middelbare school nog niet zoveel voorstellen, is het niet eerlijk en kan hij in de problemen komen. Gelukkig luisterde Dinant wel naar mij en Maarten. Klaar betekende ook echt klaar. Ik vertrouwde Dinant daarin. Ik zie ook dat hij meer met vrienden optrekt. Zoals afgelopen weekend ging hij lekker naar de bioscoop. Ook erg belangrijk voor de ontwikkeling van Dinant.

RIKI