Wil jij ook niets missen van deze verhalen en artikelen?! Klik HIER om Kids&Kurken op Instagram te volgen.
Ingestuurde vraag van één van onze volgers:
“Mijn zoon van 3 heeft maling aan alles wat ik doe of zeg. Ik heb al zoveel geprobeerd maar niks lijkt te werken”.
Hallo lieve ouder, dankjewel voor je vraag. Omdat ik je natuurlijk niet persoonlijk gesproken heb en een antwoord formuleer op basis van jouw ingestuurde informatie, wil ik erbij zeggen dat het uiteraard kan zijn dat ik nog dingen mis en het antwoord niet allesomvattend is. Ik zal proberen daar waar ik nog belangrijke aspecten mis, vragen mee te geven. Ieder kind, iedere ouder en ieder gezin is uniek. Afstemmen hierop en op de context, is de kern van mijn werk. Wat bij jullie werkt hoeft bij een ander gezin niet te werken en andersom. Ik hoop dat je in ieder geval verder op weg kunnen met jullie vraag na dit antwoord!
Jouw vraag gaat over het gedrag van jouw zoontje van 3, die maar niet lijkt te luisteren of mee te werken. Ik kreeg wat extra informatie van je. Namelijk dat wanneer jij zegt dat iets niet mag, hij je lachend aankijkt het en nog eens doet. Als jij links wilt, gaat hij rechts. En als iets niet mag, gaat hij mensen pijn doen (slaan of bijten). Je probeert hem voor straf in de gang te zetten, maar hij blijft dan terugkomen ondanks dat je hem steeds terugzet in de gang. Je zoekt de gouden tip omdat alles wat je tot nu toe geprobeerd hebt niet werkt. Ook vertel je me dat hij vanaf de geboorte al een pittig mannetje is.
Allereerst, ga ik er bij mijn onderstaande reactie vanuit dat alle mogelijk medische of ontwikkelings-oorzaken zijn uitgesloten. Het kan altijd zijn dat er sprake is van een medische oorzaak ofwel ontwikkelingsproblematiek. Dat kan ik niet afleiden uit de beknopte informatie die ik heb. Kinderen zijn van nature meewerkend en willen in verbinding zijn en blijven met hun ouders/verzorgers. Als ze dit niet doen, betekent dit vaak dat er iets onder ligt, of mogelijk een onvervulde behoefte. Dit kan van alles zijn. Ik zal een aantal zaken voor je op een rijtje zetten waaraan ik denk als ik jouw vraag lees.
Hoe je gedrag interpreteert is bepalend voor je eigen reactie
Ten eerste ben ik benieuwd wat het bij jouzelf voor reactie oproept, als je zoon je lachend aan kijkt en nog eens doet wat je hem gevraagd had niet te doen? Dat dit niet fijn is kan ik natuurlijk raden, dit zal voor vrijwel iedereen wel gelden. Maar het kan ook zijn dat je bijvoorbeeld het gevoel krijgt dat jouw zoon jou uitlacht. Ook dit hebben veel ouders, dit hoor ik in mijn praktijk ook vaak terug. Hoe je bepaald gedrag van iemand interpreteert is vaak bepalend voor je reactie. Mocht je het gevoel hebben dat hij jou uitlacht, reageer je mogelijk ook vanuit dit gevoel wat weer bepaald gedrag bij jouw zoon zou kunnen triggeren. Het is goed je bewust te zijn van hoe wij als ouders reageren. Een kind van 3 lacht vaak uit spanning/onmacht bij dit soort situaties. De hersenen zijn nog volop in ontwikkeling. Daardoor bezitten ze veel vaardigheden nog niet.
Zoek naar verbinding
Inzetten op (extra) verbinding. Ik weet jullie situatie niet; of er mogelijk veel speelt in jullie gezin of heeft gespeeld, maar vanuit bovenstaande lijkt het me sowieso goed om (extra) in te zetten op verbinding met je zoon. Dit kan op veel verschillende manieren. Met zijn gedrag wil hij duidelijk iets communiceren. Het kan een behoefte aan (meer) verbinding zijn. Of dat er veel in zijn lijfje zit qua spanningen/dingen nog niet snappen/nog niet weten (te weinig informatie). Verbindend spel, zoals bijvoorbeeld hem een kwartier helemaal volgen in zijn spel waarin hij mag bepalen, is een mogelijkheid. Net als machtomkeerspel, waarin je kind de ‘sterkere’ is en jij de zwakkere, kan helpen om eigen gevoelens van machteloosheid te verwerken. Dit kan er op veel manieren uit zien. Zoals bijvoorbeeld als je zoon schommelt, je voor hem gaat staan en net doet alsof hij je met zijn benen raakt, en heel theatraal ‘omvalt’. Als hij hard gaat lachen zit je goed en kun je dit een aantal keer herhalen totdat hij er genoeg van heeft. Lachen zorgt voor verbinding en kan er ook voor zorgen dat hij spanningen of frustraties kan ‘lossen’ (uit zijn lijfje laten/ontladen).
Probeer momenten te creëren om autonomie te geven
Een peuter zit volop in de fase van autonomie ontwikkeling, oftewel zelf doen/zelf willen bepalen. Juist door ze zoveel mogelijk autonomie te geven, helpt dit op andere momenten als er niks te kiezen of bepalen is. Bijvoorbeeld als jullie ergens lopen en hij dezelfde kant als jou op moet lopen (wel handig), is hij meer geneigd hierin mee te werken als er op andere momenten de mogelijkheid is dat hij zelf mag bepalen welke kant jullie oplopen (bijvoorbeeld tijdens een rondje dichtbij huis wandelen). Of, dat hij mag bepalen welke jas of trui hij aan doet. Controle proberen uit te oefenen heeft veelal het tegenovergestelde effect. Dit betekent natuurlijk niet dat er geen grenzen zijn of dat deze niet belangrijk zijn.
Slaan/bijten is teken van onmacht/frustratie
Brengt me bij het slaan of bijten. Meestal ligt hier onmacht en/of frustratie onder. Oftewel zoals in jouw voorbeeld; frustratie omdat hij iets niet mag wat hij wel graag wilde. En onmacht omdat hij nog niet de vaardigheden bezit als 3-jarige om dit (op dat moment) op een andere manier te doen. Zijn hersenen zijn nog volop in ontwikkeling, zoals o.a. de remmingen en het sturen van impulsen, dit kun je nog niet verwachten van een 3-jarige. Dit betekent niet dat we het dan maar oké moeten vinden dat hij bijt of slaat, dit kun je liefdevol begrenzen. Duidelijk, en toch respectvol. Met in je achterhoofd dat hij nog moet leren om dit anders op te lossen in de toekomst.
Ontladingsmomenten zijn belangrijk
Dit zou je met hem kunnen oppakken ook gelijk op zo’n moment, als hij weer wat rustiger is en er ook iets binnen kan komen. Op het moment zelf zou je kunnen zeggen, “Ik ga je mij/de ander niet pijn laten doen, ik hou je handje tegen zodat je me niet kan slaan”. Regelmatig zoeken kinderen juist grenzen op om zo te kunnen ontladen (het ‘lossen’ van opgestapelde spanningen, dit kan al zijn een drukke dag op de opvang of bij opa/oma, of juist thuis en hoeven dus niet perse ‘erge/grote’ dingen te zijn). Het kan dus goed zijn dat je zoon hierna ‘tekeer gaat’ ofwel huilt/schreeuwt/boos wordt. Het helpt hem om dit eruit te laten, binnen een veilig kader. Je ziet vaak dat kinderen die dit kwijt zijn gekomen, erna relaxter zijn en dus ook beter meewerken. Je zou erna met hem kunnen bespreken wat andere manieren zijn om zijn boosheid te uiten, zoals bijvoorbeeld hard op de grond stampen of de boosheid eruit tekenen. Ik ben geen voorstander van straffen, omdat zeker in jouw voorbeeld je iets bestraft wat hij nog onvoldoende op een andere manier kan oplossen en op de lange termijn ook negatieve effecten kan hebben. Het komt de relatie met je kind niet ten goede. Verder hebben kinderen die ‘moeilijk gedrag’ laten zien het juist moeilijk, en behoefte aan een time-in in plaats van een time-out. Je hoeft niet bang te zijn dat je daarmee het gedrag juist toejuicht, want verbinding is een voorwaarde tot meewerken.
Voldoende momenten om te ontprikkelen in de dagplanning
Mogelijk is jouw zoon (hoog)gevoelig? Je beschrijft dat hij al vanaf zijn geboorte pittig is. dit hoor ik vaak terug bij kindjes die eigenlijk vooral (hoog)gevoelig zijn, al dan niet gecombineerd met een sterke eigen wil. Dit vraagt extra veel van ouders en is zeker niet altijd makkelijk. Het is ook een hele mooie eigenschap wanneer kinderen hier goed mee om leren gaan. Mocht dit bij jouw zoon spelen, zou je erop kunnen letten dat er niet te veel prikkels of activiteiten op een dag gepland zijn/binnen kunnen komen. En er genoeg momenten om te ontprikkelen en/of ontladen (spanningen of stress ‘lossen’) zijn.
Disbalans in voeding/lijf?
Als laatste, niet direct mijn eigen expertisegebied maar wel ervaring mee bij mijn eigen kinderen. En hoor ik ook veel terug in mijn praktijk; uitzoeken of er eventuele gevoeligheden spelen op het gebied van voeding en/of het lijf/organen die uit balans zijn. Je zou dit kunnen laten checken bij een natuurgeneeskundige/homeopaat ofwel bijvoorbeeld accupunctuur.
Mocht je nog vragen hebben naar aanleiding van dit antwoord, of je leest dit als ouder en zit zelf met een soortgelijke vraag, schroom niet om me een bericht te sturen!
EEFJE
Wil jij ook niets missen van deze verhalen en artikelen?! Klik HIER om Kids&Kurken op Instagram te volgen.
Voor meer informatie klik HIER om naar Eefje Schoonewille haar instagram account te gaan.
