Sinds 1 augustus 2014 bestaat er zoiets als Passend Onderwijs. Mooi initiatief als je het mij vraagt. Het betekent namelijk dat de school verplicht is om aan alle speciale leerlingen onderwijs op maat te bieden. Waar kinderen voorheen gemakkelijker en sneller werden doorverwezen naar een speciale school, vaak buiten hun vertrouwde omgeving, is het met de invoering van passend onderwijs de bedoeling deze kinderen nu langer binnen regulier onderwijs te ondersteunen. Maar hoe succesvol is Passend Onderwijs nu?
Het klinkt in theorie allemaal heel mooi. Een kind met een speciale onderwijsbehoefte, een gedragsprobleem of leerachterstand, kan op zijn eigen school blijven en er wordt extra ondersteuning ingezet voor dit kind, zodat hij binnen de reguliere school kan blijven. Fantastisch als je het mij vraagt. Iedere ouder wil toch dat zijn of haar kind in zijn eigen omgeving naar een gewone school kan? Vaak is dit wel het ideaalbeeld, maar de praktijk helaas weerbarstiger, want kan de gewone school dit wel aan?
Veel leerkrachten in het regulier onderwijs geven aan niet de extra tijd te hebben om deze speciale leerlingen de begeleiding te bieden die zij nodig hebben of heeft niet de kennis en expertise om met bepaald probleemgedrag om te gaan. Er wordt veel van hen gevraagd. Er is hen ‘meer handen in de klas beloofd, maar deze zijn vaak niet aanwezig, waardoor leerkrachten het alsnog alleen moeten doen. Gesprekken met specialisten vinden vaak na schooltijd plaats, waardoor hun lesvoorbereiding minder tijd krijgt. De verwachtingen van ouders zijn hoog, want zij willen dat je juist hun kind die extra begeleiding geeft die het nodig heeft. Voor iedere ‘zorgleerling’ moeten zij noteren welke hulp en ondersteuning is ingezet en wat daarvan het effect is, want als een leerling dan uiteindelijk toch op het speciaal onderwijs uitkomt, moet de school van herkomst wel kunnen bewijzen dat zij alles heeft gedaan om deze leerling binnen het regulier onderwijs te houden. Nee, een leerling komt niet zomaar meer op het speciaal onderwijs! En dat is goed! Het is belangrijk om te kijken naar mogelijkheden in plaats van onmogelijkheden en te denken in kansen. Echter moeten deze kansen wel reëel zijn. En dan moet er ruimte zijn. Ruimte voor de school om te mogen erkennen dat men het met bepaalde leerlingen gewoon niet meer zo goed weet of niet meer verder kan. Ruimte voor ouders om te mogen kiezen voor een school die het wel weet. Een school met specialisten op het probleemgebied van hun kind. Een school voor speciaal onderwijs.
Ik vraag me dan ook weleens af of leerlingen niet te krampachtig binnen het regulier onderwijs worden gehouden om hen nog ‘even de kans te geven’. Een kans waarop? Een goede ontwikkeling tot een eigen persoonlijkheid, een individu? De juiste plek in de maatschappij? Een prettige schoolgang? Hoe prettig is deze als blijkt dat een leerling na jaren alsnog naar het speciaal onderwijs moet worden doorverwezen omdat men binnen het regulier onderwijs zo hard hun best doet om dat speciale kind met ADHD te begrijpen, om om te gaan met zijn drukheid, om keer op keer in gesprek te gaan met ouders omdat zij degenen zijn die hun kind het allerbeste kennen, om de juiste begeleiding te bieden, maar uiteindelijk de conclusie moet trekken dat dit allemaal niet het gewenst effect heeft en men het gewoon niet meer kan met de middelen die men heeft?
Als je het mij vraagt wordt Passend Onderwijs pas een succes als we met elkaar minder krampachtig proberen een kunstje op te voeren om leerlingen (bijna) koste wat kost binnen het regulier onderwijs te houden, als we binnen een regio met verschillende scholen én zorgpartners nauw samenwerken, als we ons onderscheiden van elkaar en staan waarvoor we staan, als we echt denken in kansen en mogelijkheden en als we mogen erkennen dat we met de ene groep leerlingen gemakkelijker weten om te gaan dan met de andere. Pas dan kan er met elkaar gekeken worden naar de juiste plek voor ieder kind.
Maar een kind moet toch zoveel als mogelijk in zijn eigen omgeving naar school, dat is toch het beste? Ja, natuurlijk moet een kind in zijn eigen regio naar school en dicht bij zijn vriendjes en vriendinnetjes onderwijs volgen, maar moet dit altijd binnen het regulier onderwijs? Als je het mij vraagt niet, mijn uitgangspunt is dan ook: “Gewoon waar het kan, speciaal waar het moet!”
Of Passend Onderwijs echt succesvol is, zal in de toekomst moeten blijken. Ik heb echter een donkerbruin vermoeden en ik denk iedereen die zich in dit onderwerp verdiept.
AMANDA
